دنياي كوه و كوهنوردي پر از اصطلاحات و واژگاني است كه هر كدام داستان و فلسفه‌اي پشت خود دارند. اگر تازه پا به اين مسير گذاشته باشيد، شنيدن جملاتي مثل «امروز يك مسير آلپاين زديم» يا «كمپ پيشرفته را زديم و فردا فيكس‌كردن طناب را ادامه مي‌دهيم» شايد كمي گيج‌كننده باشد. سايت‌هايي مثل موج كوه سال‌هاست كه تلاش مي‌كنند اين مفاهيم را به زبان ساده براي علاقه‌مندان توضيح دهند. در اين مقاله با ۲۵ اصطلاح مهم و پركاربرد در كوهنوردي آشنا مي‌شويم كه دانستن آن‌ها مي‌تواند هم درك شما از مكالمات كوهنوردان را بيشتر كند و هم در عمل به شما كمك كند.
۱. قله (Summit)
به بالاترين نقطه‌ي يك كوه يا مسير صعود گفته مي‌شود. هدف اصلي بيشتر برنامه‌هاي كوهنوردي رسيدن به قله است، اما گاهي مسير بازگشت حتي مهم‌تر از فتح قله محسوب مي‌شود.
۲. كمپ اصلي (Base Camp)
اولين محل اصلي استقرار تيم‌ها در دامنه كوه‌هاي مرتفع. اين كمپ معمولاً مجهز به امكانات بيشتري نسبت به كمپ‌هاي بالاتر است و نقطه شروع صعود به شمار مي‌رود.
۳. كمپ پيشرفته (Advanced Base Camp)
كمپي بالاتر از كمپ اصلي كه معمولاً براي كاهش فاصله با مسيرهاي فني يا دشوار ساخته مي‌شود. در كوه‌هاي بلند مثل اورست يا چوآيو اين كمپ‌ها رايج هستند.
۴. صعود آلپاين (Alpine Style)
روشي براي صعود كه در آن كوهنوردان با تجهيزات كم، بدون برپايي كمپ‌هاي متعدد و در مدت‌زمان كوتاه تلاش مي‌كنند قله را فتح كنند.
۵. صعود محاصره‌اي (Siege Style)
روش سنتي صعود كه شامل برپايي چندين كمپ، حمل بار مرحله‌اي و استفاده از طناب‌هاي ثابت است. اين سبك بيشتر در كوه‌هاي هيماليا و هشت‌هزارمتري‌ها ديده مي‌شود.
۶. مسير فني (Technical Route)
مسيرهايي كه نياز به مهارت‌هاي سنگ‌نوردي، يخ‌نوردي يا استفاده از ابزار فني مانند كلنگ و طناب دارند.
۷. فيكس‌كردن طناب (Fixing Rope)
بستن طناب‌هاي ثابت در بخش‌هاي سخت و خطرناك مسير براي ايمني بيشتر و تسهيل عبور.
۸. شرپا (Sherpa)
نام قومي در نپال كه به دليل مهارت فوق‌العاده در ارتفاعات، راهنمايي و پشتيباني تيم‌هاي كوهنوردي را بر عهده مي‌گيرند.
۹. آكليماتيزاسيون (Acclimatization)
فرآيند تطبيق بدن با كاهش فشار هوا و اكسيژن در ارتفاعات. اين كار معمولاً با صعود و فرودهاي مرحله‌اي انجام مي‌شود.
۱۰. بيماري ارتفاع (Altitude Sickness)
مجموعه علائمي مانند سردرد، تهوع و خستگي كه به دليل كاهش اكسيژن در ارتفاع بالا ايجاد مي‌شود. شناخت و پيشگيري از آن براي هر كوهنورد حياتي است.
۱۱. يخچال (Glacier)
توده بزرگي از يخ متراكم كه به آرامي حركت مي‌كند و مي‌تواند شكاف‌هاي خطرناكي به نام «كرفاس» ايجاد كند.
۱۲. كرفاس (Crevasse)
شكاف‌هاي عميق و گاهي پنهان در يخچال كه مي‌توانند براي كوهنوردان خطر مرگبار داشته باشند.
۱۳. كلنگ كوهنوردي (Ice Axe)
ابزاري چندكاره كه براي تعادل، فرود اضطراري، و صعود روي برف و يخ استفاده مي‌شود.
۱۴. كرامپون (Crampon)
تيغه‌هاي فلزي كه زير كفش نصب مي‌شوند و عبور از يخ و برف سخت را آسان‌تر مي‌كنند.
۱۵. بيواك (Bivouac)
اقامت موقت در فضاي باز بدون چادر يا با كمترين امكانات، معمولاً در شرايط اضطراري يا براي سبك‌بار بودن.
۱۶. كوله بار (Backpack)
وسيله‌اي براي حمل تجهيزات كوهنوردي. انتخاب درست كوله بر اساس حجم، وزن و ارگونومي اهميت زيادي دارد. بسياري از افراد قبل از صعود به فكر خريد كوله كوه مناسب هستند تا حمل بار آسان‌تر شود.
۱۷. كيسه‌خواب (Sleeping Bag)
وسيله‌اي براي خوابيدن در شرايط كوهستاني. بسته به فصل و دماي هوا انتخاب مي‌شود و براي برنامه‌هاي شب‌ماني حياتي است. قبل از هر صعود زمستاني يا ارتفاع بالا، بهتر است اطلاعات كافي درباره خريد كيسه خواب مناسب داشته باشيد.
۱۸. كارابين (Carabiner)
ابزار فلزي با قفل يا بدون قفل كه براي اتصال طناب، ابزار و حمايت استفاده مي‌شود.
۱۹. حمايت (Belay)
فرآيند كنترل طناب براي جلوگيري از سقوط كوهنورد. حمايت مي‌تواند دستي يا با دستگاه‌هاي مكانيكي انجام شود.
۲۰. طناب ديناميك و استاتيك
طناب ديناميك خاصيت كشساني دارد و براي حمايت در صعود استفاده مي‌شود. طناب استاتيك كشساني ندارد و بيشتر براي حمل بار يا عبور در مسير ثابت كاربرد دارد.
۲۱. پيمايش خط‌الرأس (Ridge Traverse)
حركت روي تيغه‌هاي باريك و گاهي خطرناك كوه كه دو طرف آن پرتگاه است.
۲۲. بارگذاري (Load Carry)
فرآيند حمل تجهيزات و آذوقه به كمپ‌هاي بالاتر پيش از صعود اصلي.
۲۳. ارتفاع‌زدگي ريوي و مغزي (HAPE و HACE)
دو نوع شديد بيماري ارتفاع كه به ترتيب باعث تجمع مايع در ريه و مغز مي‌شوند و تهديدكننده جان هستند.
۲۴. مسير برگشت (Descent Route)
مسير برنامه‌ريزي‌شده براي فرود از كوه كه مي‌تواند متفاوت از مسير صعود باشد.
۲۵. بهمن (Avalanche)
حركت ناگهاني حجم زيادي از برف يا يخ به پايين شيب. شناخت شرايط و علائم بهمن براي كوهنوردان ضروري است.
جمع‌بندي
آشنايي با اين اصطلاحات نه‌تنها باعث مي‌شود بهتر با ديگر كوهنوردان ارتباط برقرار كنيد، بلكه در شرايط واقعي كوهستان، مي‌تواند جان شما و هم‌تيمي‌هايتان را نجات دهد. از انتخاب تجهيزات مناسب گرفته تا شناخت علائم خطر، همه و همه بخشي از فرهنگ و دانش كوهنوردي هستند. دنياي كوهستان پر از شگفتي و چالش است، و هر اصطلاح در اين ليست، بخشي از داستاني بزرگ‌تر را روايت مي‌كند.
