افتادگي اندام لگن (POP) يا پرولاپس لگن (Pelvic Organ Prolapse)، بيماري تهديدكننده‌ايي نيست، اما مي‌تواند درد زيادي را به شما تحميل كند. ضعف عضلات كف لگن علاوه‌بر درد، كيفيت زندگي شما را نيز تحت تاثير قرار مي‌دهد؛ مثلا ممكن است به اختلال عملكرد مثانه مبتلا شويد. در اين حالت در دفع ادرار مشكل خواهيد داشت و حتي ممكن است بي‌اختياري ادرار را تجربه كنيد. نوع مشكلات افتادگي لگن به آسيب عضو آن بستگي دارد. پزشكان متخصص اغلب سعي مي‌كنند با روش‌هاي كم‌تهاجمي مانند تقويت عضلات لگن اين بيماري را درمان كنند. در صورتي كه پرولاپس لگن علائم شديدي داشته باشد، پزشك جراحي را به بيمار توصيه مي‌كند. به مطالعهٔ اين مطلب ادامه دهيد تا بيشتر با افتادگي اندام‌هاي لگن، علائم و تكنيك‌هاي درمان آن آشنا شويد.
افتادگي اندام لگن دقيقا به چه معناست؟
در آناتومي لگن، سه استخوان اصلي وجود دارد كه حفرهٔ لگني را مي‌سازند. در اين حفره، اندام‌هايي مانند مثانه، روده، واژن، پيشابراه و پروستات قرار دارند. در قسمت كفِ لگن، ماهيچه‌ها، رباط‌ها و بافت‌هايي وجود دارد كه اين اندام‌ها را در برمي‌گيرند و از آنها محافظت مي‌كنند. افتادگي اندام لگن زماني رخ مي‌دهد كه اين ماهيچه‌ها و بافت‌ها شل مي‌شوند. به همين دليل يك يا چند اندام لگني از موقعيت طبيعي خود خارج مي‌شوند و به سمت پايين حركت مي‌كنند.
چه فاكتورهايي ريسك بروز افتادگي اندام لگن را افزايش مي‌دهند؟
فاكتورهاي زير مي‌توانند ريسك پرولاپس لگن را افزايش دهند. اين عوامل بيشتر مربوط به زنان هستند:
بارداري و زايمان
يكي از مهم‌ترين دلايل افتادگي اندام لگن در زنان، بارداري و زايمان طبيعي است. در طي بارداري و بخصوص در ماه‌هاي آخر، وزن جنين باعث كشيدگي ماهيچه و رباط‌هاي كف لگن مي‌شود. همچنين هورمون‌هايي كه در دوران حاملگي ترشح مي‌شوند، زمينه را براي ضعف و شل‌شدن رباط‌ها فراهم مي‌كنند. مجموعهٔ اين عوامل سبب مي‌شود تا زنان POP را تجربه كنند.
در زايمان طبيعي نيز به دليل انقباض‌هاي شديد، فشار بيش‌از حدي به عضلات لگن وارد مي‌شود، به همين دليل عضلات كف لگن بيش از هر زمان ديگري در معرض آسيب قرار مي‌گيرند.
بهتر است نگراني‌هاي خود را در اين زمينه با پزشك متخصص زنان و زايمان مطرح كنيد. آنها مي‌توانند تكنيك‌هايي را به شما معرفي كنند تا زايمان طبيعي راحت‌تر و ايمن‌تري داشته باشيد.
براي مشاوره با بهترين دكتر فوق تخصص زنان و زايمان و نازايي در تهران، مي‌توانيد از خدمات آنلاين سلامت درمانكده استفاده كنيد. اين مجموعه با پزشكان متخصص در سراسر استان تهران همكاري دارد. درمانكده شرايطي را فراهم كرده است كه بيماران دسترسي راحت‌تري به پزشكان متخصص داشته باشند و بتوانند از طريق مشاورهٔ پزشكي آنلاين، سوالات خود را مطرح كنند. در صورت نياز مي‌توانيد از طريق سايت درمانكده، از پزشك متخصص نوبت آنلاين رايگان بگيريد.
يائسگي
با شروع دورهٔ يائسگي، بدن زنان دچار تغييرات هورموني مي‌شود. در طي آن سطح استروژن كاهش مي‌يابد. كاهش سطح اين هورمون ريسك ضعف عضلات كف لگن را افزايش خواهد داد.
چاقي
اگر از اضافه وزن رنج مي‌بريد، تنها در معرض بيماري‌هاي قلبي و عروقي و كلسترول بالا قرار نداريد. چاقي، فشار بيشتري به عضلات كف لگن وارد مي‌كند و زمينه براي بروز پرولاپس لگن مهيا مي‌شود.
يبوست مزمن
يبوست اغلب به دليل شرايط پزشكي مانند بارداري، مصرف دارو و مكمل‌هاي خاص (مانند مكمل آهن)، رژيم غذايي نادرست و كمآبي بدن ايجاد مي‌شود. با بروز يبوست و زور زدن‌هاي مكرر براي دفع مدفوع، عملا عضلات كف لگن تحت فشار قرار مي‌گيرند. به همين دليل به عوارض شايع يبوست مانند هموروئيد (بواسير، hemorrhoids) و شقاق (فيشر، Anal fissure) بايد افتادگي اندام لگن را نيز اضافه كنيد.
افزايش سن
با بالا رفتن سن، ماهيچه و رباط‌هاي كف لگن، به‌طورطبيعي قدرت خود را از دست مي‌دهند. به همين دليل سالمندان در معرض اين عارضه قرار مي‌گيرند.
سرفه‌هاي مزمن
بيماري‌هايي مانند برونشيت مزمن (Chronic bronchitis) يا آسم (Asthma)، با سرفه‌هاي مزمن و مكرر همراه است. اين امر فشار بر عضلات لگن را افزايش مي‌دهد و در نتيجه بيمار در معرض POP قرار مي‌گيرد.
اين فاكتورها به عنوان عوامل خطر افتادگي اندام لگن معرفي شده‌اند. با اين حال اگر به يكي از آنها مبتلا هستيد؛ به اين معني نيست كه حتما به پرولاپس لگن دچار خواهيد شد.
علائم افتادگي اندام لگن در زنان و مردان چيست؟
شدت افتادگي اندام‌هاي لگن در بيماران متفاوت است. با اين حال همهٔ آنها كم و بيش با مشكلات زير مواجه هستند:
- احساس فشار يا پري در ناحيه لگن
- كمردرد يا درد زير شكم
- مشكلات ادراري، مانند بي‌اختياري ادرار (نشت) يا تكرر ادرار
- يبوست يا تخليه ناقص روده
- درد و ناراحتي در طول رابطه جنسي
- ترشح مقدار كمي ادرار هنگام سرفه، عطسه يا ورزش
- احساس برآمدگي يا بيرون زدگي چيزي از واژن
- لكه بيني واژن
افتادگي اندام لگن چگونه درمان مي‌شود؟
درمان پرولاپس اندام لگني (POP) به عواملي مانند شدت علائم، نوع افتادگي لگن و ميزان تاثير آن بر كيفيت زندگي بيمار بستگي دارد. تكنيك‌هاي درماني مي‌تواند اقدامات محافظه كارانه تا مداخله جراحي باشد. در اينجا چند شيوهٔ درماني رايج را مطالعه مي‌كنيد:
اصلاح سبك زندگي
يكي از راه‌حل‌هاي ابتدايي و موثر براي درمان افتادگي اندام لگن، اصلاح سبك زندگي است. مثلا اگر اضافه وزن داريد، بايد با رژيم غذايي مناسب و ورزش به فكر كاهش وزن باشيد. اگر به دليل تغذيه نادرست و كمآبي، به يبوست مبتلا هستيد، بايد فكري به حال آن كنيد.
ورزش كگل (Kegel)
اگر به دليل زايمان يا ديگر مشكلات پزشكي با ضعف عضلات كف لگن مواجه هستيد، ورزش كگل را فراموش نكنيد. براي انجام آن نياز ابزار خاصي نداريد و حتي لازم نيست به باشگاه برويد. انجام مداوم اين تمرين، در نهايت منجر به تقويت عضلات كف لگن خواهد شد.
فيزيوتراپي كف لگن
فيزيوتراپيست تمريناتي را به شما آموزش مي‌هد كه مداومت در تكرار آنها باعث تقويت و بهبود عملكرد عضلات حمايت‌كننده اندام‌هاي لگن مي‌شود.
پساري (Pessary)
پساري نوعي پروتز سيليكون است و داخل واژن قرار مي‌گيرد. هدف آن حمايت از اندام‌هاي لگن است تا در موقعيت اصلي خود قرار بگيرند.
هورمون درماني
پزشك متخصص اين تكنيك را براي درمان افتادگي اندام‌هاي لگن در زنان يائسه توصيه مي‌كند. هورمون استروژن به بهبود، استحكام و قابليت ارتجاعي بافت‌هاي واژن و علائم POP كمك خواهد كرد.
جراحي
در موارد شديد POP و با توجه به اندام‌هاي درگير، پزشك از تكنيك‌هاي مختلف جراحي براي درمان افتادگي اندام لگن استفاده مي‌كند. اين موارد مي‌تواند شامل موارد زير باشد:
- ترميم واژن كه در آن قسمت‌هاي ضعيف كف لگن ترميم مي‌شود.
- جراحي انسدادي واژن كه در آن ديوارهٔ واژن بسته مي‌شود. پس اين جراحي امكان برقراري رابطهٔ جنسي وجود ندارد.
- هيستركتومي (خارج كردن رحم، hysterectomy) كه در موارد خيلي شديد انجام مي‌شود.
روش‌هاي ديگري براي جراحي وجود دارد كه پزشك با توجه به شدت بيماري، وضعيت سلامت عمومي بيمار، خطرات بالقوه و خواستهٔ بيمار، آنها را توصيه خواهد كرد.
براي درمان افتادگي اندام لگن به چه پزشكي مراجعه كنيم؟
از آنجا كه افتادگي اندام‌هاي لگن در زنان شايع است، پزشكان متخصص زنان و زايمان در تشخيص و درمان اين بيماري، نقش مهمي دارند. با اين حال اگر در كنار آن از ناراحتي‌هاي مفاصل رنج مي‌بريد، پزشكان متخصص روماتولوژي (Rheumatology) نيز مي‌توانند به شما كمك كنند. براي مشاوره آنلاين پزشكي و دريافت نوبت اينترنتي از بهترين دكتر روماتولوژي در تهران مي‌توانيد از خدمات آنلاين سلامت درمانكده استفاده كنيد.
